Ik verklaar mij nader. Begin februari 2024 keurde het Vlaams Parlement nieuwe regels goed voor begraafplaatsen. Een belangrijke verandering is dat de urne van een eerder overleden partner voortaan mee begraven of bijgezet mag worden met de langstlevende. Weer verenigd worden in de dood, dat is mooi, natuurlijk. Je vraagt je af waarom dat nu pas decretaal mag. En wat de archeologen anno 4000 uit de verandering zullen concluderen. Misschien dat wij, bewoners van het jaar 2024, de mening toegedaan waren dat de liefde de dood overwint. Bijvoorbeeld.

Er is nog een opvallende nieuwigheid: ook urnen met de as van gecremeerde huis- of gezelschapsdieren mogen voortaan in het graf van hun baasje worden bijgezet. In Wallonië kan dat al langer, en als ik eigenaars van huisdierencrematoria mag geloven, gebeurde het ook in Vlaanderen wel al, maar dan oogluikend. Zo kennen we onszelf wel. Ik zie de lokale begrafenisondernemer al begrijpend knipogen bij de vraag of de as van de hond Poekie, de kat Felix of de schildpad Nummy mee begraven mag worden. In Nederland blijft zo’n hereniging in het graf, over de dood heen, vooralsnog verboden. De Rotterdamse politicus Pim Fortuyn is aan dat verbod ontsnapt, want hij ligt begraven in het Italiaanse Provesano. Acht jaar na zijn dood werd de urne met de as van zijn hondje Carla in z’n praalgraf bijgezet. Dat was een van Fortuyns laatste wensen.

Sinds mensenheugenis zijn graven en hun inhoud – excusez le mot – goudmijnen voor archeologen. Zonder al die oude grafvondsten zou pakweg dit museum misschien zelfs niet bestaan. De onderzoekers leiden er mentaliteiten uit af, geloofsovertuigingen, statussen van mensen die een paar duizend of meer jaar geleden leefden, manieren van leven en nog zoveel meer. Als graven ook in de toekomst zo belangrijk blijven als bron, dan zouden de jaren 2020 in de archeologie van de verre toekomst wel eens als een kanteltijd geboekstaafd kunnen worden. Als een tijd waarin mensen stilaan anders naar dieren gingen kijken. Dat zal zeker het geval zijn als die archeologen er ook geschreven bronnen bij halen, zoals boeken die pleiten voor dierenrechten en voor de mogelijkheid voor dieren om ons, mensen, via een advocaat een proces aan te doen. Wegens pakweg mishandeling in pakweg de voedselketen. Ik roep maar wat.

Op mijn zoektocht naar een object uit de museumcollectie dat ik met deze blog kon linken, ben ik beland bij het terracotta beeldje van een hond dat in Tongeren is gevonden. In een graf, uiteraard. Dergelijke beeldjes vinden archeologen wel vaker in kindergraven uit de Romeinse tijd, lees ik. Misschien vertegenwoordigden de grafbeeldjes het lievelingsdier van het meisje of de jongen uit het graf.

Beeldje van een hond, Tongeren, terracotta, 70-100 n.Chr. – hoogte: 11,2 cm. Inv.nr. GRM 10105

Een ontroerend detail is dat het terracotta Tongerse hondje alert oogt, met z’n oren gespitst. Alsof het beest zijn baasje wil blijven beschermen tegen het kwaad, ook in het graf. Over de dood heen.

Je hebt een idee dat in deze reeks blogs past? Mail het naar Patrick De Rynck.

Meer over de oudheid in jouw leven? Check www.hic-nunc.be